Hafta sonunda Hasankeyf’e yolum düşmüştü. Meymuniye Boğazına varmadan Batman Çöp Toplama sahasından yükselen dumanlar dikkatimi çekti…
Aylar önce çöp sahasındaki vahşi depolamaya tepki gösteren yazı yazmıştım. Yıllardır kentin katı atıklarının bertaraf edilmesinin önemi üzerine yazılar yazan biri olarak yükselen dumanlara üzüldüm…
Çöplerin derelere ve tepelere yayılması, yer altı su kaynaklarını kirletmesi gerçeği ile ilgili sayısız yazılarımla hep görevimi yapmaya çalıştım. Altı yıl önce çok önemli bir çalışma yapılmıştı. Valilik, Belediye ve o zamanki adı Çevre ve Orman İl Müdürlüğü olan günümüzün Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ortak bir projeye imza atmıştı. Belediye konferans salonunda düzenlenen bilgilendirme toplantısını hatırlayalım. Sorumluluk bilinciyle hareket ederek bir kere daha bu önemli soruna dikkat çekmeyi görev biliyor ve altı yıl önce bu köşede yaptığım değerlendirmeyi hatırlatıyorum:
‘Batman’ın önemli sorunlarından birisi de vahşi şekilde ve düzensiz olarak toplanan çöplerdir. Batman’ın çöp sahasının ıslahının Belediye’nin imkanlarıyla sağlanması mümkün olmadığından, proje hazırlanmıştır.
Avrupa Birliği, kentlerin çevre sorunlarını gelecek için tehdit unsuru olarak değerlendirdiğinden, belediyelere hibe kaynaklar sağlayarak çözüm cihetine gidiyor. Söz konusu projeyi de bu kapsamda değerlendirmek gerekir.
Batman Valiliği, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü ile Batman Belediyesi’nin işbirliği yaparak çevre sorunları için harekete geçmesi, kentimizin yarınları için önemli bir olumlu gelişmedir. Katı Atık Depolama Projesi’nin hayata geçirilmesi için çalışmaların hızlandırılması, Batman’ımız adına hayırlı sonuçlar doğuracaktır.
Batman Belediyesi, sadece kent merkezindeki çöpleri toplayıp ‘Yolveren’ köyü yakınlarındaki çöp alanına dökmüyor. Belediye, mücavir alan sınırında yer alan Aydınkonak(Korıke), Akça (Tılmıs), Erköklü ‘Ermiye), İkiztepe (Gırbereşk) ve Binatlı (Bilheyder) köylerinin çöplerini de toplamaktadır.
Söz konusu köylerin çöpleri de yeni proje kapsamında Batman Katı Atık Düzenli Toplama Sahalarına taşınacak ve orada bertaraf edilecektir.
Hasankeyf, Beşiri ve Gercüş’ün çöpleri direkt olarak Batman’a getirilecek. Sason ve Kozluk, uzak ilçeler olduğundan çöpleri önce Ara Aktarma İstasyonlarında toplanacak ve daha sonra özel araçlarla Batman’a taşınacaktır. Belediyelere bu amaçla büyük özel çöp taşıma araçları verilecektir.
ÇEVRE GÜVENCESİ…
Proje hakkında açıklama yapan firma uzmanları, bildiğimiz mevcut çöp kamyonları ile çöplerin taşınmayacağını söylediler. Hijyen kurallarına o kadar önem veriliyor ki, çöp sahasına yüklerini boşaltan araçlar yıkamadan geçirildikten sonra alandan ayrılacak.
Katı atıklar için seçilen yer için araştırma yapıldığını gözlemledim. Köylülerin rızası ayrıca alınmış. Bilgilendirme toplantısında verilen bilgilere göre, Katı Atık Düzenli Toplama alanı çevreye hiçbir şekilde olumsuz etkilere neden olmayacak.
Yer altı su kaynaklarının kirlenmemesi için çöplerin atık sularının sızması önlenecek. Olası çöp atık suları özenle bir büyük sızdırmaz havuzda toplanıp, ardından Arıtma Sistemi faaliyete geçecek olan Batman kanalizasyonuna aktarılacak. Bu konuda şu güvence verilmiştir: “Tesiste düzenli olarak depolanacak olan atıklar su içermektedir. Yağışlar ve su
birikintilerinden kaynaklanan sular da depolama sahasının tabanındaki toplama sistemine
doğru akar ve atıkların içinden geçerken, atığın içerdiği organik ve inorganik parçacıklarıma bünyesine alır. Oluşan bu kirli sızıntı suyu, öncelikle dengeleme havuzunda toplanacak, daha sonra saha içerisinde kurulacak olan ön arıtma tesisinde ön arıtıma tabi tutulacaktır. Gerekli deşarj standartlarına ulaştıktan sonra Batman Atıksu Arıtma Tesisi’ne aktarılarak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde öngörülen standartlara uygun şekilde bertaraf edilmesi sağlanacaktır.”
Bu önlemlere ek olarak çevreye pis kokuların yayılmaması, etrafın kirlenmemesi için de gerekli tedbirler alınacağı taahhüt edilmiştir.
Bakınız hangi güvenceler veriliyor, verilen bilgilerden aktarayım; “Batman İlindeki çöp döküm sahalarında, yağışlar ve atıkların kendi içerisinde bulunan suların açığa çıkmasıyla oluşan sızıntı suları herhangi bir arıtıma tabi tutulmadan doğaya bırakılmaktadır. Bu sızıntı suları, yeraltı ve yüzey suları ile toprak kirliliğine neden olmaktadır. Ayrıca, yönetimi uygun şekilde yapılmayan mevcut çöp döküm sahaları fare, böcek ve sinek gibi rahatsız edici hayvanlara sığınma ortamı sağlayarak, bu hayvanlar taşıdığı hastalıkların yayılma riskini artırmaktadır. Batman İlinde yasayan halkın maruz kaldığı bir diğer sorun ise mevcut çöp döküm sahalarının oluşturduğu görüntü kirliliğidir. Batman Katı Atık Yönetimi Projesi’nin hayata geçirilmesiyle bu problemlerin engellenmesi amaçlanmaktadır. Düzenli depolama sahası, geçirimsiz taban kaplamaları, sızıntı suyu toplama ve arıtma sistemlerine sahip olması nedeniyle, katı atıklardan kaynaklı yeraltı ve yüzey sularının kirlenme olasılığını en aza indirmeye yardımcı olacaktır. Depolama tesisi bünyesinde bulunan depo gazı toplama ve yakma sistemleri, gaz emisyonlarını azaltarak sera etkilerinin azalmasını sağlayacaktır. Mevcut çöp dökme sahalarının kapatılıp rehabilite edilmesiyle arazilerdeki toprak kirliliği azaltılacaktır. Bu alanların rehabilite edilmesiyle, il ve ilçe halkına daha estetik ve temiz bir çevre sağlanacaktır. Düzenli depolama sahasının doğru şekilde yönetilmesi, atık isçilerinin atıklarla doğrudan temas etmesini engelleyecek, hayvanların çöpleri karıştırmasını azaltacak ve hastalık kaynaklarının üreme ihtimalini engelleyecektir. Böylece, insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkiler azaltılmış olacaktır.”
Görüldüğü gibi, proje güzel ve temiz bir çevreyi hedefliyor. Kağıt üzerinde söylenen sözlerin tutulmaması halinde ne gibi müeyyidelere gidileceği konusunda soru sordum.
Örneğin yasa ve yönetmeliklere göre petrol arama çalışmaları sırasında çevrenin gözetilmesi bir zorunluluk, buna karşın TPAO’nun çevreyi hiçe sayan faaliyetleri biliniyor. Bu soruma Çevre ve Orman İl Müdürlüğü uzmanları cevap verdi. En ufak bir ihlalin bile ağır para cezası gerektirdiğini ve her ihlal sonrasında bu müeyyidenin uygulanacağını ifade ettiler.
Katı atık düzenli depolama projesi hayata geçirildiğinde, kent merkezi ve ilçelerimizde atık kumbaraları oluşturulacak, Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisi, Pilot ölçekli kompost tesisi, Geri Dönüşüm Merkezi kazanılacaktır. Ayrıca 20-30 kişinin istihdamı sağlanacaktır.
Mevcut çöp alanımızı dikkate aldığımda, bu projeyi kentimiz adına hayırlı bir proje olarak değerlendiriyorum. Şunu belirteyim; bu konuda uzman değilim. Verilen bilgiler ve güvenceler ışığında projeyi olumlu olarak niteliyorum. Bilmediğim başka sakıncaları varsa, bu konuda sorumlu tutulmak istemiyorum. Yani, yarınlarda olumsuz bazı durumlar yaşanırsa, kimse kalkıp bu yazımı kaynak gösterip, ‘projeyi savunmuştun’ diyerek beni suçlamasın. Katı Atık Depolama’nın yanlış bir proje olduğunu bilen varsa, buyursun belgelerini benimle paylaşsınlar. Mevcut duruma dayanarak Batman’ımızın böylesi projelere ihtiyacının olduğunu belirtiyor ve kentimize hayırlı olmasını diliyorum.’
Bu proje hayata geçirilmedi. Çünkü dış krediye takıldı, bildiğim kadarıyla Hazine garantisi verilmedi. Batman’ın bu projeye ihtiyacı su ve hava gibidir. Kamuoyuna ve ilgililere önemle duyurulur.
