DEPRESYON VE KORUNMA YOLLARI
Depresyon bir delilik,acizlik hali değildir. Tıpkı ülser ya da yüksek tansiyon gibi bir hastalıktır. Nasıl insan baş ağrısı ya da kalp ağrısı olunca tedavi oluyorsa depresyona girdiğini anlayınca da tedavi olmalıdır.Depresyon oldukça sık görülen bir rahatsızlıktır. İstatistiklere göre her beş kişiden biri hayatının bir döneminde depresyon geçirmektedir. İnsanlar zaman zaman mutsuz,sıkıntılı olabilirler ama kısa bir sürede bu durum kendiliğinden değişir. Bu duruma depresyon diyebilmek için aşağıdaki belirtilerin en az 2-3 tanesinin olması ve bu belirtilerin en az iki hafta sürmesi gerekmektedir.
1. Hiçbir şeyden zevk almama
2. Kendini üzgün, hüzünlü hissetme
3. Aşırı iştah ya da bir şey yiyememe
4. Uyku bozukluğu ya da aşırı uyku
5. Sıkıntılı ve huzursuz olma
6. Kendini yetersiz, değersiz, suçlu gibi hissetme
7. Dikkat ve konsantrasyonda azalma
8. Çalışmada ya da işini yapmakta zorlanma,yapmak istememe
9. Sık sık ölümü düşünme
10. Cinsel ilgide azalma
11. Hiçbir şeye karar verememe
Maskeli (örtülü) depresyon
Özellikle ilimizde gözlediğim durumlardan birisi de maskeli depresyon durumudur. Bu tür depresyonda kişi herhangi bir üzüntüsü olmadığını belirtir ama diğer branşlarda tedavi olmasına rağmen geçmeyen şikayetleri vardır. Bunlar; ilaçla düşürülemeyen yüksek tansiyon, geçmeyen ağrılar (baş,boyun ya da yaygın vücut ağrısı), mide-barsakta aşırı gaz birikmesi, çarpıntı,ellerde veya kafada sürekli uyuşma hissi, damarların sanki şişiyor olduğu hissi, alerji ya da astım, geçmeyen ya da neden bulunamayan nefes darlığıdır. Maskeli depresyonun diğer psikolojik belirtileri; üzüntülü olmadığı halde uyuyamama, sinirlilik, unutkanlık,yorgunluk, sürekli temizlik yapma (kadınlar), çok fazla sigara içme, madde kullanımı (esrar, bali,ekstazi gibi),okul ya da işi asma, ders çalışamamadır. Çocuklarda yalan söyleme,ishal-kusma, ağlama nöbetleri,anne-babayı hiç dinlememe, inatçılık görülebilir. Erkekler genel olarak depresyonu örtülü yaşamaya daha meyillidir.
Depresyonun Tedavisi
Depresyonun en iyi tedavi yöntemi kişinin depresyona girmesini önlemektir. Eğer önlenememişse ve kişi depresyondaysa depresyon derecesine göre tedavi değişmektedir. Hafif dereceli depresyonda sadece terapi (tedavi amaçlı görüşme) ya da sorunlarla baş etmeyi konuşma bile yeterli olabilmektedir. Orta ve ağır dereceli depresyonlar hem terapi hem de ilaç tedavisinden fayda görmektedir. Eğer kişi sürekli ölümü düşünüyorsa o zaman kendisini kendisinden korumak amacıyla hastaneye yatış bile gerekebilir. İlaç tedavisi başlanmışsa bu tedavinin etkili olabilmesi için kişinin en az 6 ay düzenli olarak ilaç kullanmaya devam etmesi gereklidir.
Depresyondan Korunma Yolları
Depresyon herhangi bir stres faktörüne bağlı olarak da ortaya çıkar, beyindeki birtakım hormonların düzeyinin düşmesi ile hiçbir neden yokken durduk yere de ortaya çıkabilir. Neticede her iki durumda da beyin hormonlarının miktarı azalır ama birinci tür depresyon dışardaki bir nedene bağlıdır ve önlenebilir.
Hayatta herkes sorunlarla, çeşitli sıkıntılı durumlarla karşılaşabilir. Önemli olan bu sıkıntılarla en iyi şekilde baş edebilmektir. Sıkıntılarıyla baş edebilen insan daha da güçlenmiş olarak yoluna devam eder. Bazen öyle sıkıntılar yaşanır ki kişi bunlarla baş edemez ve bu durum gittikçe kötü bir hal alır. Kişi sürekli üzgündür ne yapacağını bilemez. Kimseyle de konuşamaz. Sonunda bu durum onu depresyona sokar.
Burada yapılması gerekenlerden biri, baş edemediğimiz bir durumda yardım isteyebilmektir. Bu bir arkadaş,bir akraba ya da aileden biri olabilir.Konuşmak, sıkıntıyı anlatmak bile insanı rahatlatabilir. Onun dışında atalarımız “akıl akıldan üstündür” demiştir. Belki sizin aklınıza gelmeyen bir çözüm yolu anlattığınız kişinin aklına gelir ve bu sayede sorununuz depresyona girmeden çözülebilir. Bu yapıldığı halde sorun devam ederse ve üzüntünüz artarsa o zaman bir psikolog ya da psikiyatri doktoru ile görüşmekte fayda vardır. Batman Valiliği ve İl Sağlık Müdürlüğü’nün bünyesinde çalışan Alo 182 Psikolojik Danışma Birimini arayabilir, randevu alabilir, orada çalışan psikologla görüşebilirsiniz. Bu görüşme ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Bazen kişi depresyona girdiğinden haberi olmaz ancak bu durum şiddetlenince farkına varır. Bundan korunmanın yolu da insanın duygularının bilincinde olmasıdır. “Ben şu an ne hissediyorum?”,”Aklımdan neler geçiyor?” şeklindeki sorular bile insanın farkındalığını arttırıp, depresyonun daha başlarındayken bunu anlamasını sağlayacaktır. Depresyon şiddetlendikçe tedavisi de zorlaşmaktadır. Bu yüzden depresyonun erken dönemde yakalanması kişinin iyileşme şansın da arttırır.
Bunun dışında olumlu düşünmeye çalışmak, sosyal ortamın olması (arkadaşlar, hobiler), çeşitli uğraşlar (örgü örmek,sinemaya gitmek,oyun oynamak), meyve-sebzeden zengin yemek ve düzenli spor da depresyonun önlenmesinde önemlidir.
Bölge Devlet Hastanesi
Psikiyatri Doktoru
Demet Dankı Erken
