Çatışmalar bölge ekonomisini etkiledi

Röportaj: Melek Barış

Çatışmalar bölge ekonomisini etkiledi

Batman Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Osman Nasıroğluyla dikkatinizi çekeceğine inandığım bir söyleşi yaptım. Bölge ekonomisini konuştuğumuz Nasıroğlu farklı tespitlerde bulundu.

“Ekonomik kaynaklar açısından zengin ve cazibe merkezi olan kentimiz ne yazık ki, güvenlik nedenlerinden dolayı istenen düzeyde gelişememektedir. Çatışmaların sona erdirilebilmesi için öncelikle Kürt meselesinin demokratik yöntemlerle acilen çözülmesi gerekmektedir.”

“DİKA, bölgemizin gelişmesine yönelik önemli çalışmaları olan bir kurumdur. Yapılan projeler tatmin edici olmasa da şu ana kadar DİKA’ya ciddi projelerle başvuranlar hibe almışlardır. DİKA Mali Destek Programına ne kadar çok proje hazırlarsak, hibe desteklerinden de kazanma şansımız o kadar artar.”

“Hayalimde olan Batman’da bir fuar organizasyonunu henüz gerçekleştiremedik. Batman’a yakışır modern bir BATSO binasını henüz Batman’a kazandıramadık. Finansmanı AB tarafından sağlanacak olan İŞGEM projesini hala hayata geçiremedik.”

Bölgede yaşanan çatışmaların bölgenin ekonomik sosyal ve kültürel açıdan çok olumsuz etkilerinin olduğu herkesçe kabul gören bir gerçektir. 30 yıldır devam eden çatışmaların ekonomik yatırımları engellediği, işsizliğe yoksulluğa fukaralığa neden olduğunu görmekteyiz. Ekonomik kaynaklar açısından zengin ve cazibe merkezi olan kentimiz ne yazık ki güvenlik nedenlerinden dolayı istenen düzeyde gelişememektedir. Yeni teşvik yasası en büyük avantajı dışarıdan gelecek yatırımcılara sunuyor. Bu nedenle çok önemli yatırımlar bekliyoruz. Batman yatırım için çok önemli bir potansiyele sahip çünkü her şeyden önce 30 milyar USD’lik dev bir pazar olan Irak pazarının ağzında bulunuyor.

1970’lerden önce bölgede çatışma yoktu fakat o yıllarda da bölgeye yatırım yapılmıyordu. Sizce yatırımın önündeki tek engel çatışmamıdır?

1970’li yıllarda ilçe olmamıza rağmen Batman Türkiye’nin ilk ve en büyük Petrol Rafinerisine sahipti, Ticaret ve sanayi alanındaki hareketlilik nedeniyle BATSO o dönemlerde bile faaldi ve Batman hızla ekonomik açıdan büyümekteydi. Her şeye rağmen 1980 ve sonrasındaki sıkıntılı dönemde de Batman gelişip büyüdü. Elbette ekonomik kaynaklarımız, coğrafik konumumuz göz önünde bulundurulduğunda hak ettiğimiz yerde değiliz. Kent olarak 1990 yılında il olmamıza rağmen kalkınma ve gelişmişlik açısından bu gün Türkiye’nin ve bölgenin birçok ilinden ilerideyiz diyebilirim. Batman o zamanki Batman değil. Alt yapı çok gelişti, nüfus ve eğitim düzeyinde muazzam farklılıklar var. OSB’miz var, üniversitemiz oldu, iş kültürü oluştu. BATSO ve bütün kurumların kurumsal kapasitelerinde bir gelişme var. Fakat ne yazık ki, yatırımların beklentilerimizden daha yavaş gitmesinin ana sebebi çatışma ortamının hala sürüyor olmasıdır?

Bölge ekonomisi ve özelde Batman ekonomisi nasıl canlandırılabilir, sermayeyi bölgeye çekmenin yolları nelerdir?

Öncelikle çatışmaların sona erdirilebilmesi için Kürt meselesinin demokratik yöntemlerle acilen çözülmesi ile huzur ve barış ortamının tahsisi önemlidir. Bu meselenin hal olmasıyla ekonominin canlanmasının da önü açılır. Barış ve huzur ortamı sağlandıktan sonra da hükümetin yapması gereken bir takım işler var bizim bölgede. Batman olarak sahip olduğumuz yeraltı ve yer üstü kaynaklarımızı verimli kullanma, üretimi güçlendirme ve ciddi bir tanıtım yapılması gerekir. Sermayeyi bölgeye çekmenin yanında 30 yıllık çatışma süresince olumsuz etkilenen sanayici ve iş adamlarımızın devletçe ekonomik olarak destekleneceği bir teşvik formülü şarttır.

Yeni teşvik yasası ile ilgili ne düşünüyorsunuz, yeterli buluyor musunuz? 

Yeni teşvik yasasını genel olarak beğeniyoruz fakat değiştirilmesi gereken yönler de var ve bunun için de mücadele ediyoruz. Özellikle dışarıdan gelecek olan yatırımcı desteklerin kalıcı olmasını ister. 3sene, 5 sene veya 10 sene değil, yatırımcılar her zaman bir takım avantajlara sahip olacaklarını bilmek isterler. Mesela, 5084 Sayılı Teşvik Yasası bitti fakat bu yasanın uzatılması için her düzeyde bir mücadele sürdürüyoruz ve umut ediyorum ki sonuca da yakınız. Çünkü bu bittikten sonra Batman’daki firma ile İstanbul’daki firma arasında hiç fark kalmayacak. Teşvik yasası sadece fabrikalara yönelik olmamalı. Market, lokanta, dershane, atölye ve nerede işçi çalıyorsa teşvikten faydalanmalı. Biz kalıcı ve kapsayıcı bir teşvik yasası için lobi faaliyetleri yürütüyoruz. Ekonomiyi kalkındırmak için önce huzur ortamı sonra da kalıcı teşvikler sağlanmalı.  

Ticaret Sanayi Odası olarak Batman Ekonomisine katkılarınız nelerdir? Bu güne kadar neler yapıldı?

BATSO olarak temel amacımız kentimizin ve ülkemizin kalkınması için, toplumsal barışın sağlanmasına katkı sunmak ve istihdam olanaklarını oluşturmaktır. Bu temelde ciddi anlamda başarılarımız olduğunu gururla belirtmek istiyorum. Kentimizi ilgilendiren önceliklerine göre takip ettiğimiz birçok konu ile de meşgulüz. Ekonomik, sosyal ve kültürel olmak üzere yaklaşık 100 konu üzerinde çalışmalarımız oldu. Bunun yaklaşık 70’inde başarılı olduk, 14 çalışmamızda ise istediğimiz sonucu elde edemedik.

Birincisi yapmakla yükümlü olduğumuz sicil ve evrak işleridir. Bu görevimizi eksiksiz, firmalarımızı bürokrasiyle yormadan, bekletmeden ve herkese eşit sunuyoruz. Bu dönem bu alanda devrim niteliğinde yeniliklerimiz var.  Mesela, 112 bin Euro’luk projemiz merkezi finans ihale birimi tarafından onaylanmış olup, finansmanın %90’ı AB tarafından karşılanacak ve biz bununla BATSO’nun 47 yıllık arşivini dijital ortama taşıyacağız.  

Üyelerimizi önemli zahmetten kurtaran birimleri odamıza yine bu dönemde kurduk. ‘K1 ve K2’ belgelerinin (Yolcu ve yük taşıma belgesi) alınması için üyelerimizi Diyarbakır’a gitmekten kurtarmak için ulaştırma birimini kurduk. 

Hakkâri’den Gaziantep’e kadar hiçbir ilde olmayan Sayısal Takograf hizmetini üyelerimizin ayağına getirdik, sadece Batman’a değil çevre illere bile hizmet verir olduk.  Tır, otobüs ve kamyonları Gaziantep’e gitme zahmetinden kurtardık. Şimdiye kadar 1050 kişiye bu hizmeti vermiş olmanın mutluluğunu yaşıyoruz.

En önemlisi de lobi faaliyetlerimizdir. Hiçbir firma benim için, sorunumla ilgilenmedi diyemez. Her sorun ve her şikâyetle ilgileniyoruz, hangi kurumla ilgili olursa olsun hemen harekete geçiyoruz. Bir üyemizin bir kurumda mağdur edilmesine rıza göstermeyiz. Önümüzdeki dönem bunu kurumsal bir yapıya dönüştüreceğiz, sektör toplantılarında hem sektörlerin sorunlarını tespit edeceğiz, hem de oda bünyesinde bir çözüm masası oluşturup bir çeşit danışmanlık misyonu üstleneceğiz.  

Lobi faaliyetleri ile ilgili az önce de söyledim. Teşvik yasasının uzatılması, geliştirilmesi, DİKA destekleri veya ne destek varsa Batman’a gelmesi için lobi faaliyeti yürütüyoruz. Kırsal Kalkınma Destekleri için kurulda az mücadele vermedik. Onun dışında mesela Türk Ticaret Kanununda üyelerimizi zorlayıcı maddeleri vardı. Lobi yürüttük, maddeler değişti. Habur Gümrük Sorunları, Batman Gümrüğü v.s için lobi çalışmamız devam ediyor.

İstihdam konusu çok geniş bir alandır. Birkaç yüz kişiye iş olmakla bu sorun çözülemez. Yaşanan çatışmalardan dolayı insanların üretici konumundan tüketici konumuna geçmesi sorunu artırmaktadır. Tabii ki BATSO olarak istihdama yönelik projelerimiz var, başta bir kaçını da saydım. Ancak her şeyden önce insanımıza üretim yapabilecekleri olanak ve desteği sunmamız gerekiyor. 

AB tarafından 2,5 Milyon Euro’luk finansmanı sağlanan ve ülkemizde sadece 19 ilde bulunan ABİGEM(Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi) kuruldu ve 5 kişi istihdam edildi. Batmanda yatırım yapmak isteyen yerli ve yabancılara danışmanlık hizmeti ve eğitimler vermektedir. Ticaret odamızın bir proje birimi gibi İlimize fayda sağlamaktadır. ABİGEM’i ayrıca ve uzunca ele almak istiyorum. Türkiye’deki16.ABİGEM’i Batman’a bu dönemde kazandırdık. Çok yatırımcı çektiler. Firmalar onlardan çok memnun, binlerce kişiye eğitim, yüzlerce firmaya danışmanlık verdiler, hibeler kazandırdılar. Batman,ABİGEM’in ismini duymaya devam edecek. Çünkü çok önemli faaliyetleri var sonuçlanınca duyuracağız. İşsizliğe, mesleki eğitime, kız çocuklarının okullaşmasına yönelik proje hazırladır. BATSO 5 yıldızlı hizmet üreten oda oluyor, her geçen gün hizmet kalitesi geliştiriliyor ve odanın akredite olmasında da çok önemli görevleri var.  2012 yılının başlarında KOSGEB Müdürlüğü odamız bünyesinde kuruldu. Firmalarımız Diyarbakır’da haftalarca sıra beklemekten kurtuldu ve şu anda talepleri hızlı bir şekilde yerine getirilmektedir. 

UMEM (Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezi) projesi kapsamında, Milli Eğitim ve İş-Kur Müdürlüğüyle işbirliği yapılarak 34 kişinin istihdam edilmesi sağlandı. Üretici firma ziyaretleri ve sektör toplantıları çerçevesinde şimdiye kadar yaklaşık 1800 üyemizle birebir görüşmek sureti ile diyalog gerçekleştirdik.

İlimizde yatırım fırsatları ile ilgili belirli periyotlarda paneller düzenleyerek üyelerimizi bilgilendirdik.  

BATSO’yu en iyi şekilde ulusal ve uluslararası alanda temsil ettik. Irak Kürdistan bölgesinde ticareti geliştirmek için Erbil TSO ile kardeş oda olduk. DİKA ile işbirliği yaparak AB proje hazırlama eğitimi verdik. Girişimcilik kursları tertipleyerek 250 kişiye girişimcilik sertifikası verdik. Şu anda da 120 kişiye eğitim verilmesi için KOSGEB’e başvuruda bulunduk. Kırsal Kalkınma başvuruları için halkı bilgilendirdik. Habur Sınır kapısındaki kuyruk sorunun çözümü için girişimlerde bulunduk. Yaklaşık 8-10milyon TL ye mal olacak 16 Derslik Anadolu Lisesi, 200 kişilik öğrenci yurdu ve spor salonundan oluşan eğitim kompleksin Batman’a kazandırılması için TOBB nezdindeki girişimlerimiz sonuç verdi. Kamu kurumları, Bütün STK’lar ve Batman üniversitesi ile sürekli işbirliği içerisinde olduk. TOBB ve Bölgemizdeki Ticaret Oda ve Borsa başkanları ile birlikte Barış sürecinin başlatılması için hükümet veTBMM’ de grubu bulunan partiler nezdinde girişimlerde bulunduk.

Girişimlerimiz sonucu TOBB Başkanımız bize 260 bin TL bina yapımı için katkı sunmasına rağmen maalesef Batman’a yakışır modern bir BATSO binası henüz kazandıramadık. Fakat Sayın Valimiz ve Belediye Başkanımız Esentepe Mevkiinde bize ve diğer bazı odalara arsa tahsisi yapılması noktasında somut gelişme sağladılar. Finansmanı AB tarafından sağlanacak olan İŞGEM projesini hala hayata geçiremedik. Projemiz ilgili bakanlıkta hala bekliyor.

DİKA tarafından 70 bin TL finansman sağlanarak hazırladığımız proje bedeli yaklaşık 6 milyon Euro olan ve finansmanı AB tarafından sağlanacak olan İŞGEM projesini hala hayata geçiremedik. Projemiz ilgili bakanlıkta hala bekliyor.

Sürekli hayalimde olan Batmanda bir fuar organizasyonunu henüz Batman’da gerçekleştiremedik. TOBB-ETÜ Üniversitesi bünyesinde Batmanımıza bir Mühendislik Fakültesinin kurulması için de çabalarımız devam ediyor. İnanıyorum ki bu 4 önemli projemizi de yetkililerimizin de desteği ile 2013 yılı içerisinde geçekleştirmeyi hedefliyoruz.

Yurtdışı seyahatleriniz, Başbakan ve Bakanlarla temaslarınız oluyor, bunun Batman’a kazanımı ne şekilde oluyor?

Biz turistik seyahat gerçekleştirmiyoruz. Seyahatlerimizde her dakika, her saniye Batman’ı anlatıyoruz. Konferanslarda toplantılarda Batman’a yatırımı ele almalarında ricacı oluyoruz. Batman’a yatırım eğer ulusal basında hiç olmadığı kadar yer alıyorsa, Bakanlar Batman’ı anlatıyorsa bu seyahatlerin etkisiyledir. Gerek yurt dışı, gerek yurt içi seyahat ve toplantılarda Batman’ı en iyi şekilde temsil ettiğimize ve BATSO’ya bir saygınlık kazandırdığımızı düşünüyorum. Fırsat buldukça ilimizin sorunlarını yetkililere aktarıyoruz ve çözümü noktasında da katkısını görüyoruz. Yukarıda sıraladığım icraatlarımızın gerçekleştirmesinde yetkililerimizin ve başta meclis başkanımız, yönetim kurulumuz ve meclis üyelerimizin tümünün destek ve katkısı olmuştur. 

Tekstil kenti henüz olamadık, ama oluyoruz buna kimsenin şüphesi olmasın. Fakat bu süreç çok dikkatle işlenmeli. BATSO olarak lobi faaliyetlerini bu alana yoğunlaştırmalıyız. Marka çıkarmak, firmaları doğrudan ihracat yapar hale getirmek için özellikle ABİGEM’in çalışmaları var. ABİGEMşuanda Ankara’nın doğusundaki ilk kümelenmeyi yapıyor ve bu tekstil kümelenmesi olacak. Firmalar tepeden tırnağa ihracata hazırlanacak, en az 5 yabancı alım heyeti Batman’a getirilecek. Ayrıca yineABİGEM aracılığıyla BATSO adına AB’ye hazırladığımız projeler geçerse tekstil başta olmak üzere, mesleki eğitim için kullanacağımız 500 bin Euro kaynağımız olacak. 

Tekstilde yaklaşık olarak 3000 kişi istihdam ediliyor.

Sorunlara çözüm bulma noktasında yeterli olup olmadığımızla ilgili bazı icraatlarımıza sohbetin başında değindim. Değerlendirmeyi de kamuoyunun takdirine bırakıyorum. 16 aylık başkanlığım süresince daha önce hazırladığımız stratejik plan çerçevesinde Batman’ın Sosyo Ekonomik Profilini içeren bir kitap çıkardık. Bununla birlikte yaptığımız sektör toplantıları, üretici firma ve esnaf ziyaretleri ile esnaf ve tüccarlarımızın sorunlarını dinleme fırsatı bulduk. Bu ziyaretler kapsamında en çok bankalarda kredi bulamama, bürokratik sorunlar, Batman’ın imajı, sigorta kasko bedellerinin yüksek oluşu, OSB’ deki altyapı sorunları ve mevcut OSB’nin yetersiz oluşu gibi sorunları dinleyip bu sorunları rapor haline getirip ilgili kurumlara ve yetkililerimize sözlü ve yazılı olarak ilettik.

DİKA’yı (Dilce Kalkınma Ajansı) Batman ve bölge için olumlu buluyor musunuz? Yapılan projeler sizce tatmin edici mi?     
                     

DİKA Bölgemizin gelişmesine yönelik önemli çalışmaları olan bir kurumdur. Yapılan projeler tatmin edici olmasa da şu ana kadar DİKA’ ya ciddi projelerle başvuran üyelerimiz, birçok kurum ve kuruluş proje geliştirip hibe almaya hak kazanmışlardır. Geçen yıl Şırnak ve Siirt’e daha çok ödenek ayrılmasına rağmen Batmandaki üyelerimizin yaptığı projeler uygun görülerek Şırnak ve Siirt’in toplamı kadar hibe almayı başarmışlardır. Burada tüm üyelerimize seslenmek istiyorum şu anda devam edenDİKA mali destek programına ciddi projelerle mutlaka başvursunlar. Ne kadar çok proje hazırlarsak hibe desteklerinden de o kadar kazanma şansımız artar.

Ticaret Sanayi Odası Başkanlığına aday olacak mısınız?

Aslında bu sorunun öncelikli muhatabı her ne kadar ben isem de bu cevabı tek başıma vermem mümkün değildir. Buna cevap verebilmem için öncelikle BATSO’nun değerli üyeleri, ailem, amcalarım, diğer akrabalarım, dostlarım ve arkadaşlarımın görüş ve destekleri vereceğim kararda etkili olacaktır. Şimdiye kadar yaklaşık 200 kişi ile önümüzdeki seçimde aday olup olmamakla ilgili istişarede bulundum.

Görüşmelerim hala devam ediyor fakat genelde tepkiler olumlu diyebilirim. Kesinlikle şunun bilinmesini istiyorum; görüşüne başvurduğum akraba ve dostlarımın %95’inden destek mesajı almazsam adaylığımı açıklamayacağım. Akrabalarımla görüşmelerim devam ediyor. Özellikle Necat Nasıroğlu ve H.Reşat Nasıroğlu amcalarım ve diğer büyüklerim hiçbir zaman desteklerini benden esirgememişlerdir. Büyüklerimin onayı olmadan aday olmayacağım. Ayrıca önümüzdeki süreçte şunu da dikkate alacağım; Batman’a, Bölgemize ve Toplumsal barışa benden daha fazla faydalı olacak birisi olduğuna inanırsam önünü açmak için hiçbir fedakârlıktan kaçınmayacağımın da bilinmesini isterim.

Seçimlere 5 ay gibi bir süre kalmasına rağmen BATSO Başkanlığı için neredeyse 10 kişiden fazla adayın ismi geçmektedir, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

İnşallah aday sayısı 40-50’yi de bulur. Genel seçimlerde bile seçime 2 ay kadar bir süre kaldığında hareketlilik başlarken, BATSO seçimlerine 4-5 ay gibi bir süre kalmasına rağmen bu denli hareketliliğin başlaması şunu gösteriyor ki, BATSO itibarlı, gözde bir konuma gelmiş ve bu konum elde edilen bir başarının göstergesidir. Bu demokratik bir yarıştır, tesadüfî olarak kimsenin seçilmesi mümkün değildir. BATSO başkanı olup olmamak çok önemli değildir. O koltuk mevki değil, görev ve sorumluluk koltuğu olarak görülmelidir. Çok çalışmamız gereken bir dönemdeyiz, yönetimde olsun, muhalefette olsun herkesin Batman için çalışması gerekiyor. Batman’ın kavgaya, iktidar yarışlarına ayıracak zamanı yok.  Seçimle ilgili tek temennim, üyelerimiz sandığa gidince, o koltuğu yan gelip yatma yeri olarak görmeyecek kişilere oy vermeleridir.  Sektörün sorunlarını bilen, bunun için mücadele edecek kişileri seçsinler. Şimdiden yapılacak olan seçimin ilimize, bölgemize ve ülkemize hayırlı olmasını diliyorum. 

Şu anda üyelerimiz yeni yapılan NACE sistemine göre 7 meslek grubu olarak belirlenmiştir. Eğer bu ertelemeden sonra meslek gruplarımızda herhangi bir değişiklik olmazsa ki, büyük bir ihtimalle değişiklik de olacaktır, ilk önce organ seçimleri yapılarak 21 kişilik meclis oluşacak daha sonra meclis kendi içerisinde meclis başkanını, genel kurul delegelerini, yönetim kurulunu ve başkanını seçecektir.  Buda gösteriyor ki, BATSO başkanı olacak kişi 3 ayrı seçim yaşayacaktır. Bana göre en adil seçim de bu şekildedir. Yani genel başkan dahi ne yaparsa yapsın istediği kişiyi seçtirmesi mümkün değildir. Kazanacak kişinin ilada kendini topluma kabul ettirmiş olması gerekmektedir. Bu seçim yöntemi ile seçilecek kim olursa olsun hak ederek o göreve gelecektir.

Bir ankete ne dersiniz?
Başlayalım derim…

---- Kör bir kişiye kendinizi nasıl tarif edersiniz?
 Konuşarak ve elleriyle yüzüme dokunmasını sağlayarak.

---- Nelerden utanırsınız?
Yalan söylemekten ve verdiğim sözü yerine getirmemekten..
.

---- Başınıza gelebilecek en kötü şey nedir?
Ani gelen belalardan ve iftiraya uğramaktan korkarım.

---- Nelerden dolayı çaresiz hissedersiniz?
İyileşmesi mümkün olmayan bir hasta için bir şey yapamamak.

---- Arkadaşlarınız en çok hangi yönlerinizi takdir ederler?
Samimiyetimi, yardımseverliğimi ve esprilerimi…

---- Hangi hataları kolayca affedersiniz?
Bilinçli yapılmayan hataları.

---- Neler için özür dilersiniz?
Yaptığım hatalar karşısında özür dilerim.

---- Hangi özellikleriniz göz ardı ediliyor?
Saflığım (samimiyetimden dolayı.)

---- Size en çok güven veren insanın özellikleri nedir?
Sözünde durmak.

---- En belirgin kusurunuz nedir?
Yüksek sesle konuşmak.

---- Heyecanınızı ne öldürür?
İhanet.

---- Hangi durumlarda yalan söylersiniz?
Birinin hayatını kurtaracaksam...

---- Sizi üç kavramla özetlerlerse ne derler?
Samimi, özverili ve yardımsever.

---- Kontrolünüzü kaybettiğinizde en çok yaptığınız şey nedir?
Yüksek sesle konuşurum.