Dünden devam
Yaklaşık on yıl önce bile gündemimizde olan, kentin katı atıklarının, çöplerinin bertarafı ile ilgili olarak dünkü yazımda kısa bir bilgilendirme yaptım. Aradan geçen zaman sürecinde atıkların bertarafı için günümüzde hiçbir çalışmaya tanık olmuyoruz.
Oysa çok önemli, çok hayati bir sorundur söz konusu olan…
Yerel seçimlere daha aylar var. Bu kenti yönetmeye talip olanlara, bu önemli sorunumuzun çözüm beklediğini hatırlatmak, onların çöp problemimizi gündemlerine almalarını istiyorum.
Batman ve beş ilçesi ile beldelerinin çöplerinin çevre için tehdit unsuru olduğu gerçeği açıktır. Geçmiş yıllarda Sason ilçe merkezimizin çöplerinin Sason Çayına nasıl karıştığını ve Batman Barajı’nı nasıl kirlettiğini yerinde tespit etmiş ve kamuoyunun gündemine taşımıştık.
Batman Barajı’ndaki çöplerin yarattığı çevre kirliliğine duyarlı vatandaşların talepleri üzerine harekete geçen Batman Çevre Gönüllüleri Derneği yöneticileri, dönemin Sason Kaymakamı ve Belediye Başkanı ile görüşmüş, önlem alınmasını talep etmişlerdi.
O çalışmada ben de vardım. Aradan geçen zaman sürecinde Sason’da da çöplerin ıslahı için bir çalışmaya tanık olmadım…
**
**
AB PROJESİ…
Evet, yıllar önce Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’nün koordinasyonunda önemli bir proje çalışması yapılmıştı. Batman Valiliği, Batman Belediyesi ve dönemin Çevre ve Orman Müdürlüğü’nün ortaklaştığı, bahsi geçen çevre örgütümüzün de desteklediği ‘Batman Katı Atık Yönetimi Projesi’ ile ilgili bilgilendirme yapmak istiyorum. Kentimizin çözüm bekleyen sorunu ile ilgili projenin gerekçesini hatırlatayım:
‘Günümüzde halkın sağlığını tehdit eden birçok çöp döküm sahası bulunmaktadır ve bu sahalar yeraltı ve yüzey suları ile toprak kirliliklerine sebep olmaktadır. Kötü koku oluşumu ve haşere üremesi de bu tip sahaların çevreye olumsuz etkilerinin başında gelmektedir. Bu sahalarda depolanan atıklar, usulüne göre bertaraf edildiği takdirde bu tip sorunların oluşması söz konusu değildir. Ülkemizdeki katı atık depolama sahalarının mevcut durumları göz önünde bulundurulduğunda, bu tesislerin yeterli düzeyde olmadıkları ortadadır. Avrupa Birliği (AB) Katılım süreci içerisinde bulunan ülkemizde, mevzuata uygun ve çevre dostu katı atık depolama tesislerinin kurulumu zorunlu bir hal almıştır. Türk mevzuatının Avrupa Birligi (AB) atık direktifleri ile uyumunu ve ileri düzeyde çevre korunmasını sağlayarak ülkemizin AB’ye katılım sürecini hızlandırmak amacıyla, AB Katılım Öncesi Mali Yardımları 2006 yılı programlaması kapsamında, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın koordinasyonunda, 6 Ocak 2009 tarihinde Batman Katı Atık Yönetimi (KAY) Projesi başlamıştır. Batman KAY Projesi, bölgede yasayan halkı, katı atıkların kaynağında azaltılması ve ayrı toplanması konularında bilinçlendirerek ve toplanan katı atıkların düzenli bir şekilde bertaraf edilmesini sağlayarak, katı atıkların çevre üzerine olan olumsuz etkilerini azaltacak ve katı atık yönetim hizmetlerinin daha etkin bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır. Batman KAY Projesinin genel amacı, Batman ili için Türk mevzuatı ile AB direktiflerine uygun bir katı atık yönetim sistemi kurmaktır. Böylece, yeraltı suyu kirliliği ile Batman ilinde katı atıkların düzensiz depolanması sonucu oluşan çevre kirliliğinin önlenmesi ve katı atıkların yeniden kullanımı ile geri dönüşümünü arttırarak çevre üzerindeki olumsuz etkilerin azaltılması hedeflenmektedir.’
Görüldüğü gibi kentimizin yarınlarını ilgilendiren önemli bir proje söz konusudur. Proje tanıtımı ile ilgili olarak Belediye’nin Web sitesindeki bilgi notuna bakalım: ‘2002 yılında, Güneydogu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından, Batman Merkez İlçesi, Yolveren Köyü Mevkii’nde kurulması planlanan ve sadece Batman Belediyesi’nin katı atıklarının bertarafını kapsayan ‘Batman Düzenli Katı Atık Depolama Tesisi Projesi’ için çalışma yapılmış ve ÇED Raporu hazırlanmıştır. 2003 yılında Çevre ve Orman Bakanlığı (ÇOB) tarafından proje için ‘ÇED Olumludur’ kararı verilmiştir. Ancak, finansal kaynak sağlanamadığından proje hayata geçirilememiştir.’
Evet, AB projesiydi söz konusu olan. Batman’ımız için planlanan yüzde 85’i hibe, 20 milyon avroluk Katı Atık Düzenli Toplama Projesi, hazine garantisi verilmediği için hayata geçirilemedi. Okuyucularıma proje verileri ışığında şu bilgileri sunmuştum: ‘Avrupa Birliği, kentlerin çevre sorunlarını gelecek için tehdit unsuru olarak değerlendirdiğinden, belediyelere hibe kaynaklar sağlayarak çözüm cihetine gidiyor. Söz konusu projeyi de bu kapsamda değerlendirmek gerekir. Hasankeyf, Beşiri ve Gercüş’ün çöpleri direkt olarak Batman’a getirilecek. Sason ve Kozluk, uzak ilçeler olduğundan çöpleri önce Ara Aktarma İstasyonlarında toplanacak ve daha sonra özel araçlarla Batman’a taşınacaktır. Belediyelere bu amaçla büyük özel çöp taşıma araçları verilecektir.
ÇEVRE GÜVENCESİ…
Proje hakkında açıklama yapan firma uzmanları, bildiğimiz mevcut çöp kamyonları ile çöplerin taşınmayacağını söylediler. Hijyen kurallarına o kadar önem veriliyor ki, çöp sahasına yüklerini boşaltan araçlar yıkamadan geçirildikten sonra alandan ayrılacak.
Katı atıklar için seçilen yer için araştırma yapıldığını gözlemledim. Köylülerin rızası ayrıca alınmış. Bilgilendirme toplantısında verilen bilgilere göre, Katı Atık Düzenli Toplama alanı çevreye hiçbir şekilde olumsuz etkilere neden olmayacak.
Yer altı su kaynaklarının kirlenmemesi için çöplerin atık sularının sızması önlenecek. Olası çöp atık suları özenle bir büyük sızdırmaz havuzda toplanıp, ardından Arıtma Sistemi faaliyete geçecek olan Batman kanalizasyonuna aktarılacak. Bu konuda şu güvence verilmiştir: “Tesiste düzenli olarak depolanacak olan atıklar su içermektedir. Yağışlar ve su
birikintilerinden kaynaklanan sular da depolama sahasının tabanındaki toplama sistemine
doğru akar ve atıkların içinden geçerken, atığın içerdiği organik ve inorganik parçacıklarıma bünyesine alır. Oluşan bu kirli sızıntı suyu, öncelikle dengeleme havuzunda toplanacak, daha sonra saha içerisinde kurulacak olan ön arıtma tesisinde ön arıtıma tabi tutulacaktır. Gerekli deşarj standartlarına ulaştıktan sonra Batman Atıksu Arıtma Tesisi’ne aktarılarak, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nde öngörülen standartlara uygun şekilde bertaraf edilmesi sağlanacaktır.”
Bu önlemlere ek olarak çevreye pis kokuların yayılmaması, etrafın kirlenmemesi için de gerekli tedbirler alınacağı taahhüt edilmiştir.’
Batman’ı tehdit eden çöpler gerçeği gözler önünde iken, bu soruna seyirci kalmamamız gerekiyor. Bu önemli sorunla ilgili olarak Batman Belediyesi’ne daha fazla bilgi vererek, acilen bir proje için harekete geçmelerini istiyorum. O nedenle yarın ki konum da kentin katı atıkları olacaktır.
Devamı yarın
